Abuzidabad, jedinstvena arhitektura i zadivljujuća pustinja Siazge

Abuzidabad – jedan od gradova u okrugu Aran i Bidgol Abuzidabad je jedan od gradova koji pripada okrugu Aran i Bidgol na sjeveru pokrajine Isfahan. Ovaj grad je centar područja Kuwirat u ovom okrugu i udaljen je 30 kilometara od grada Aran i Bidgol.

Arhitektura i historijski spomenici Abuzidabada

Kuće u Abuzidabadu, prilagođene pustinjskom podneblju, građene su od ćerpiča i blata, pa se ovaj grad u tom pogledu može uporediti sa Jazdom. Historijska urbana struktura Abuzidabada je kompaktna i povezana, sa krivudavim uličicama i prostranim trgovima koji čine središta mahala. Ti trgovi bili su mjesta okupljanja ljudi i održavanja različitih ceremonija, posebno u mjesecu Muharremu. Donedavno su sve ulice u gradu bile uske, a samo su šire ulice bile namijenjene prolasku velikog „palminog nosača“ u povorci Muharrema. Ova činjenica pokazuje važnost obreda Muharrema za stanovnike Abuzidabada – do te mjere da je ostavila trag i na graditeljskoj strukturi samog grada.

Do prije jedne ili dvije decenije, urbani izgled Abuzidabada ostao je gotovo netaknut, ali danas je usljed brojnih građevinskih radova donekle izmijenjen. Grad je imao vrijedne historijske spomenike koji su vremenom pretrpjeli značajna oštećenja; među njima se isticala jedna stara tvrđava od ćerpiča u centru grada, čiji su zidovi bili visoki i do 10 metara. Također, husenije mahala Pušt-deh i Tuj-deh smatrale su se vrijednim građevinama od ćerpiča, ali su nakon rekonstrukcija izgubile svoj prvobitni izgled.

Uprkos tome, nekoliko historijskih kuća sa arhitekturom u obliku četvorospratnog dvorišta ostalo je očuvano, zajedno s drugim objektima poput karavansaraja Šah Abasija i kompleksa Khvadže koji obuhvata hamam, mrtvačnicu, ab-ambar (rezervoar za vodu), perionicu rublja i džamiju. Karavansaraj Šah Abasija bio je važna usputna stanica na putu koji je povezivao Isfahan s Kašanom i gradovima na sjeveru Irana. U prošlosti su karavane zimi prolazile rutom preko Abuzidabada, a ljeti putem preko Komsara, Kahrua i Džoškan Kalija do Isfahana. Karavansaraj Gaberabad, u blizini Komsara, bio je najvažnija postaja karavana na početku ljetnog puta od Kašana do Isfahana.

Među historijskim objektima Abuzidabada posebno se ističe kuća Aqa Šahabuddina Mortezavija. U ovoj historijskoj kući već dugi niz godina održavaju se vjerske ceremonije i okupljanja, tokom kojih se učesnicima tradicionalno poslužuje čaj sa kockom šećera, pripreman na ugljenom samovaru. Ovaj način obilježavanja Muharrema predstavlja nematerijalno naslijeđe među stanovnicima ovoga grada.

Poseban govor stanovnika Abuzidabada

Poseban govor stanovnika Abuzidabada i okolnih sela još je jedna od kulturnih osobenosti ove regije. Taj govor se naziva „Radži“ ili „Raji“, dok ga mještani Abuzidabada jednostavno zovu „Buzabadi“. Ovaj govor ima vlastitu, potpunu gramatiku i pravila, a lingvisti smatraju da njegovo porijeklo treba tražiti u jeziku Medijaca (prvo milenijumlje prije nove ere). Slični govori postoje i u selima zapadno od Kašana, ali se po dijalektu razlikuju od radžija.

Pustinja Siazge – turistički dragulj Abuzidabada

Zbog svog položaja na rubu pustinje, Abuzidabad je postao jedna od glavnih turističkih destinacija regije. Tokom jeseni i zime, kada su klimatski uslovi ugodniji, brojni turisti dolaze ovamo kako bi posjetili pustinju Siazge. U lokalnom govoru njen naziv znači „crna“. Naime, pustinja se izdaleka čini tamne boje, pa je otuda i dobila ime.

Ova netaknuta pustinja je idealno mjesto za bijeg od gradske vreve i uživanje u tišini, miru i zvjezdanom nebu. Jedna od njenih važnih prednosti je blizina urbanih naselja, pa se nakon relativno kratkog puta može doći do odgovarajućih smještajnih i drugih pogodnosti.

Pustinja Siazge je ujedno i ulaz u rezervat divljih životinja Jakhab. U toj oblasti izvire hladan izvor vode, Jakhab, koji teče čak i tokom vrelih ljetnih dana. U Jakhabu su viđene rijetke životinjske vrste poput azijskog geparda, risa, pustinjske mačke, divlje mačke, gazele, endemskog gavrana „zag bur“ i više vrsta grabljivica.